Charakterystyka Gminy Miłkowice
Charakterystyka gminy Miłkowice
Gmina Miłkowice położona jest na Równinie Legnickiej, w środkowej części województwa dolnośląskiego, w południowo zachodniej części Polski, między Legnicą i Chojnowem. Gmina Miłkowice jest gminą wiejską, wchodzącą w skład powiatu legnickiego. Powierzchnia gminy wynosi 86,4 km2, składa się na nią 16 miejscowości: Bobrów, Dobrzejów, Głuchowice, Goślinów, Gniewomirowice, Grzymalin, Jakuszów, Jezierzany, Kochlice, Lipce, Miłkowice, Pątnówek, Rzeszotary, Siedliska, Studnica i Ulesie. Największą wsią w gminie są Miłkowice, w których mieszka ponad dwa tysiące osób.
Miejscowości znajdujące się na terenie gminy datowane są już w XIII wieku i były wówczas własnością rycerzy Księstwa Legnickiego. Na terenie gminy Miłkowice nie zachowało się, niestety, zbyt wiele zabytków architektonicznych, choć historia tych ziem sięga czasów przedchrześcijańskich. Do nielicznych należą ruiny wczesnośredniowiecznego grodziszcza w Dobrzejowie oraz nie spotykane w innych częściach Polski kamienne krzyże pokutne. Przy trasie Miłkowice-Legnica zachowało ich się aż dziesięć. Wszystkie pochodzą ze średniowiecza, a wystawiane były przez skruszonych winowajców w miejscach popełnienia zbrodni. Gmina może się także pochwalić kilkoma pałacami, m.in. w Jakuszowie, Lipcach i Pątnówku. Śladami po innych podobnych budowlach są parki przypałacowe w Jakuszowie i Kochlicach. Na uwagę zasługuje również - ze względu na architekturę - dworzec kolejowy w Miłkowicach. Największą jednak ciekawostką gminy jest kolumna łez. Piaskowcowy obelisk znajduje się w Ulesiu, przy wjeździe do wsi od strony Lipiec. Monument został wystawiony przez legnicko-brzeskiego księcia Jerzego III w 1664 roku. Miał uwiecznić pożegnanie monarchy z córką Dorotą Elżbietą, która odjeżdżała z dworu ojca do męża w Niemczech. Do dziś zachowały się geometryczne dekoracje reliefowe na obelisku. W tej samej miejscowości na uwagę zasługuje gotycki kościół z 1500 r początkowo pod wezwaniem Św. Mikołaja, a obecnie Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Korpus świątyni ma nawowy układ bazyliki. Prostokątne jednonawowe prezbiterium przykryto krzyżowym sklepieniem; najstarszym zachowanym zabytkiem jest szesnastowieczna kamienna chrzcielnica oraz młodsze o ponad sto lat: ambona i ołtarz. Ozdobą kościoła są osiemnastowieczne organy barokowe.
Teren gminy jest nizinny, a szczególnie wysoka jakość gleb w jej południowej części (gleby klasy I-IV zajmują 85 proc. powierzchni gruntów) i sprzyjające warunki klimatyczne przesądziły o jej rolniczym charakterze. Mieszkańcy specjalizują się w hodowli trzody chlewnej, uprawie zbóż i warzyw. Wszystkie wsie są już zwodociągowane, Miłkowice i Siedliska mają już kanalizację dzięki wybudowanej oczyszczalni ścieków, w najbliższych latach kontynuowany będzie program kanalizacji reszty wsi i rozpoczęta zostanie gazyfikacja gminy. Przez gminę przebiega międzynarodowa droga A-3 północ-południe i krajowa z Legnicy do Zgorzelca, a także zelektryfikowana magistrala kolejowa Wrocław-Węgliniec.
Położenie geograficzne i rzeźba terenu
Gmina Miłkowice położona jest na Równinie Legnickiej, między Legnicą i Chojnowem. Teren gminy leży w rejonie przedsudeckim, wg podziału regionalnego mieści się on w obrębie:
- makroregionu Niziny Śląsko-Łużyckiej,
- mezoregionu Kotliny Legnickiej,
- mikroregionu Doliny Czarnej Wody.
Kotlina Legnicka stanowi rozległe obniżenie Doliny Czarnej Wody z systemem teras.
Wyróżniono dwa poziomy terenowe:
- terasę zalewową holoceńską (dno doliny), którą stanowi płaska równinna wzniesiona nad 1,0-3,0 m nad średni poziom wody w rzece z dość licznymi podmokłościami stałymi i okresowymi, występują tu liczne stawy rybne,
- terasę wyższą-wysokiego plejstoceńskiego zasypania wzniesioną 4,0-6,0 m nad poziom wody w rzece o powierzchni lekko sfalowanej z charakterystycznymi dla tego obszaru zagłębieniami bezodpływowymi.
Budowa geologiczna
Budowa geologiczna jest odzwierciedlona w geomorfologii. Dominują tutaj utwory rzeczne i lodowcowe zalegające od powierzchni bądź stanowiące starsze podłoże. Są to gliny morenowe, żwiry i piaski znacznie przemieszane. Najstarszymi utworami geologicznymi na badanym terenie są gliny pylaste i pylaste zwięzłe wieku trzeciorzędowego występujące między stacją PKP a wsią Siedliska. Podścielają one piaski i żwiry rzeczne występujące na różnej głębokości od 0,5-3,5 m i znajdujące się w stanie twardoplastycznym. Utwory lodowcowe w postaci glin morenowych występują na małej powierzchni i litologicznie są wykształcone jako gliny piaszczyste lokalnie przewarstwione piaskami wolnolodowcowymi o miąższości 2,0-2,5 m nie przewiercone. Występują one w stanie twardoplastycznym. Piaski i żwiry rzeczne budują terasę wysoką, posiadają zróżnicowaną miąższość, stan i granulację. Przeważają średnio-zagęszczone i zgęszczone o miąższości 3,0-6,0 m przykryte pokrywą lessów i pyłów - 0,2-0,5 m o małej miąższości. Piaski i żwiry budujące terasę zalewową mają miąższość od 2,0-4,0 m i znajdują się w stanie średnio-zagęszczonym o różnej granulacji z przewagą średnich i drobnych ziaren. Są one często przykryte madami wykształconymi litologicznie jako gliny pylaste, piaszczyste i namuły organiczne w stanie miękkoplastycznym i plastycznym o miąższości 1,0-2,3 m. Ponadto na terenie opracowania występują utwory bagienne i po bagienne. Są to torfy i namuły zalegające w zagłębieniach bezodpływowych i lokalnych mniejszych dolinkach o miąższości do 1,5 m. Utworami antropogenicznymi na terenie są nasypy mineralne i gruzowe o miąższości 1,0-1,7 m a lokalnie do 3,0 m występujące na obszarze dawniej istniejącej zwartej zabudowy. Są to grunty luźne, nieskomprymowane.
Klimat
Teren gminy leży w Regionie Sudeckim o przewadze wpływów oceanicznych i krainie 57 legnickiej. Średnia roczna temperatura wynosi tu około 8 stopni C (średnia temperatura stycznia -1,8 °C; lipca 17,5 °C). Zima trwa 69 dni a lato 88 dni. Okres wegetacyjny trwa 89-100 dni i więcej. Liczba dni pogodnych wynosi 55 a pochmurnych 115. Opad roczny 580 mm przy czym w okresie IV-IX wynosi on 60-65 % sumy rocznej. Pokrywa śnieżna zalega 58 dni. W obrębie gminy występują niewielkie zróżnicowania klimatyczne. Obszary terasy zalewowej cechują się podwyższoną wilgotnością nieco niższymi temperaturami oraz częstszymi mgłami w porównaniu z obszarem terasy wyższej. Podobne cechy mają zagłębienia bezodpływowe w obrębie terasy wyższej.
Warunki hydrologiczne
Wody powierzchniowe:
- rzeki - łączna powierzchnia 24ha:
- Czarna Woda - główna rzeka tego regionu, uchodzi do Kaczawy,
- Brochotka - charakteryzuje się niewielkimi przepływami, rzeka ta zbiera wody szeregu bezimiennych cieków często o charakterze rowów, dopływ Czarnej Wody,
- Lubiatówka
- Skora
- rowy - powierzchnia 135ha,
- stawy i jeziora - powierzchnia 140ha,
- Tatarak
- Jezierzany
Wody gruntowe:
Można stwierdzić, że prawie na całym terenie pierwszy poziom wody gruntowej stwierdzono w utworach przepuszczalnych: piaskach i żwirach, gdzie głębokość zalegania wody zależna jest od morfologii i odległości od rzeki i wynosi od 0,5 do ponad 3,0 m. Fragmentarycznie na skutek występowania trudno-rozpuszczalnych mad rzecznych, zwierciadło wód gruntowych może znajdować się pod napięciem.
Wahania poziomu wody na tych obszarach są na ogół niewielkie ok. 0,5 m i w głównej mierze uzależnione od warunków atmosferycznych. Osobną strefę występowania wód gruntowych, tworzą obszary zbudowane z utworów trudnoprzepuszczalnych (gliny i iły) w obrębie których woda nie tworzy jednolitego poziomu a występuje jedynie w postaci sączeń lub w przewarstwieniach piaszczystych. Obszar zbudowany z tych utworów występuje jedynie fragmentarycznie w płd.- zach. części gminy.
Warunki glebowe i szata roślinna
Ponad połowę powierzchni gminy stanowią grunty orne a łącznie z użytkami zielonymi ponad 70 proc. gminy. Decyduje to o rolniczym charakterze gminy. Areał we władaniu indywidualnych rolników świadczy o faktycznym sprywatyzowaniu gospodarki rolnej. Na terenie gminy występują gleby dobrych i bardzo dobrych klas bonitacyjnych, prawnie chronionych przed zmianą użytkowania i przekształceniem w grunty budowlane. Aż 85 proc. gruntów stanowią gleby klas I-IV. W gminie są dobre warunki dla gospodarki rolnej choć południowe tereny o najwyższych wskaźnikach jednocześnie są najbardziej skażone przez opady pyłów i gazów z huty Legnica.
W gminie Miłkowice jest 970 ha lasów i gruntów leśnych - lesistość gminy wynosi ok. 11 proc., co przy pożądanym wskaźniku 30 proc. świadczy o pilnej konieczności zwiększenia areałów zalesionych. Wyróżniono kompleksy leśne o różnym charakterze i przydatności dla celów gospodarczych i rekreacji:
- siedlisko boru świeżego, boru mieszanego świeżego, boru mieszanego wilgotnego.
- siedlisko lasu mieszanego świeżego i lasu świeżego.
- siedliska wilgotne lasu mieszanego wilgotnego, lasu wilgotnego, lasu łęgowego, olszu.
- lasy w wieku do 40 lat czasowo chronione z uwagi na podatność na zniszczenie mechaniczne i zagrożenie pożarowe. Poruszanie możliwe po drogach i duktach leśnych.
Wskazano do zalesienia łącznie ok. 987 ha. Po zrealizowaniu pełnego programu zalesień powierzchnia lasów wyniesie 1960 ha, lesistość gminy wzrośnie do 23 proc. czyli o 12 proc. w stosunku do stanu istniejącego (ok. 11 proc.)